عزت نفس، کلید اصلی داشتن یک زندگی شاد و موفق است. اگر خودتان را باور نداشته باشید، دیگران هم شما را جدی نخواهند گرفت. تحقیقات روانشناسی نشان داده‌اند که افرادی که عزت نفس بالایی دارند، در مقابله با چالش های زندگی بهتر عمل می‌کنند، روابط سالم‌تری دارند و شادتر هستند. اما چگونه می‌توان این احساس ارزشمندی را در خود تقویت کرد؟ در این مقاله، 6 ستون عزت نفس را بررسی می‌کنیم که می‌توانند زندگی شما را متحول کنند.
۱. پذیرش خود بدون هیچ شرط : اولین گام برای آزادی درونی
پذیرش خود یکی از ستون های اصلی عزت نفس فرد است. این یعنی اینکه خودتان را همانطور که هستید بپذیرید، با همه نقاط قوت و ضعف. بسیاری از ما وقت زیادی را صرف انتقاد از خود می‌کنیم و میگوییم که “اگر فلان چیز را داشته باشم” ، “اگر فلان نمره را بگیرم دوست داشتنی می شم”. این اگر ها را معمولا در کودکی از والدین خود به ما خورده شده که اشتباه است. باید یاد بگیریم که خودمان را بپذیریم حتی قسمت های بد شخصیت مان را. چرا که اگر نپذیریم نمی توانیم آن را اصلاح کنیم.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اگر خودشان را نقد کنند و نقاط ضعفشان را سرزنش کنند، پیشرفت خواهند کرد. اما روانشناسان معتقدند که پذیرش خود، اولین و مهم‌ترین قدم برای ایجاد عزت نفس است( اولین ستون از ستون های اصلی عزت نفس). به جای تمرکز بر اشتباهات گذشته، بهتر است بپذیرید که هیچ انسانی کامل نیست. یک راهکار عملی برای تقویت مهارت پذیرش خود، نوشتن یک نامه محبت‌آمیز به خودت است. تصور کن که دوست صمیمی‌ات درگیر یک مشکل است؛ حالا همان جملات دلگرم‌کننده را برای خودت بنویس. این تمرین ساده می‌تواند تأثیر عمیقی در افزایش عزت نفس داشته باشد.
راهکار عملی:
- هر روز زمانی را به نوشتن سه ویژگی مثبت خود اختصاص دهید.
- برای اشتباهات خود از کلمه “تجربه” استفاده کنید، نه “شکست”.
- به خودتان قول دهید که از مقایسه با دیگران دست بردارید.
۲. جرئت مندی: توانایی ایستادن برای خود
یکی از مهم‌ترین ستون های اصلی عزت نفس، توانایی دفاع از حقوق و خواسته های خود است. آیا تا به حال شده که به چیزی «بله» بگویی، درحالی‌که در دل «نه» می‌خواستی بگویی؟ این عدم جرئت مندی به تدریج عزت نفس را نابود می‌کند. تمرین جرئت‌مندی می‌تواند با گفتن «نه» به درخواست‌های غیرضروری آغاز شود. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که می‌توانند به صورت قاطعانه اما محترمانه صحبت کنند، احساس ارزشمندی بیشتری دارند و از زندگی رضایت بیشتری کسب می‌کنند.
راهکار عملی: در هفته‌ی آینده، حداقل ۳ بار در موقعیت‌هایی که مایل نیستی، مودبانه اما قاطعانه «نه» بگو.
۳. هدفمند زیستن: معنا دادن به زندگی
دومین ستون از پایه های عزت نفس، هدفمند زیستن است. هدفمند زیستن یعنی صبح که از خواب بیدار می شویم بدانیم دقیقا میخواهیمبه کدام سمت برویم و چکار کنیم. زندگی بدون هدف مانند یک کشتی بدون مقصد است. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که اهداف مشخصی در زندگی دارند، احساس ارزشمندی بیشتری می‌کنند.
هدفگذاری به معنای برنامه ریزی برای آینده است، اما نباید آن را با کمال گرایی اشتباه گرفت(کمال گرایی شما را تنبل می کند، اگر درگیر اهمال کاری یا تبلی هستید مقاله رهایی از اهمال کاری را مطالعه کنید). برای شروع، یک لیست از اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود تهیه کنید. داشتن اهداف مشخص، یکی از 6 ستون عزت نفس فردی است که می‌تواند احساس ارزشمندی را در شما تقویت کند.
تمرین: یک دفترچه تهیه کن و ۵ هدف مهم خود را در آن بنویس. سپس برای هر هدف، سه اقدام کوچک تعیین کن که می‌توانی در هفته‌ی آینده انجام دهی.
۴. مسئولیت پذیری: کنترل زندگی در دستان خودتان
مسئولیت پذیری یعنی درک این نکته که “ما” مسئول زندگی مان هستیم، نه “دیگران”. اگر در زندگی احساس ناتوانی می‌کنید، شاید زمان آن رسیده که کنترل امور را در دست بگیرید و مسئولیت بپذیرید. یادتان باشد هیچ کس مسئول کارهای شما، یا رفتاری که بروز می دهید نیست. یک فردی که در ستون مسئولیت پذیری مشکل دارد همیشه برای تمام بدبیاری و بدبختی هایش افراد دیگری را مقصر می داند مثلا “اگر فلانی این حرف رو نمیزد، من اینکار رو نمیکردم” ، “تو منو به دنبا اوردی، پس باید خرج منم تو بدی!”، “فلانی منو بدبخت کرد!” و امثال این عبارات.
تمرین: هر شب قبل از خواب، سه تصمیم یا اقدامی که امروز برای بهبود زندگی خودت گرفتی را یادداشت کن و خدا را شکر کن که مسئولیت کارهایت را پذیرفتی
۵. یکپارچگی شخصیت: هماهنگی باور و رفتار
یکی دیگر از پایه های عزت نفس فردی، هم راستا بودن باور و رفتار است.انسانی که شبیه باورهایش رفتار نمی کند مثلا نماز می خواند یا خدا را هر روز شکر می کند و باور دارد یک انسان خوب است ولی رشوه می گیرد، یکپارچگی شخصیت یا انسجام شخصیت ندارد. این مورد چون به اخلاق و وجدان شما مربوط می شود، باعث کاهش عزت نفس شدید در شما می شود و در زندگی شما بر می گردد.
تمرین: لیستی از ارزش‌های اصلی خود بنویس و هر روز بررسی کنید که آیا تصمیماتت با این ارزش‌ها هم‌خوانی دارند یا نه.
۶. آگاهانه زیستن: خروج از بازی ذهن
یکی دیگر از مهم‌ترین و بهترین ستون های اصلی عزت نفس، آگاهانه زیستن است. سعی کنید آگاهانه زیستن را زندگی کنید. آگاهانه زیستن یعنی : “توانایی هوشیار بودن نسبت به محیط و آنچه واقعا در پیرامون مان ما رخ می دهد و آنگاه هدایت عمل و اقدام من نسب به آنچه رخ داده است”.
آگاهانه زیستن یعنی من هوشیار باشم که در بازی ذهنم گیر نکنم (گول ذهن یا ناخودآگاه مان را نخوریم). یعنی من هر لحظه بتوانم مثلا اگر زیر دوش حمام گرم هستم به هیچ چیز دیگر فکر نکنم و فقط قطره های آب گرم را بر سر خودم حس کنم و با تمام وجود حسش کنم. هر لحظه نفس کشیدن را عادی نکنم و بابت آن خدا را شکر کنم. همان غذا را که الان میخورم عادی نشود و بدانم ممکن است با یک مریضی ساده نتوانم آن غذا را بخورم.
تمرین: هر روز ۵ دقیقه زمان بگذارید و روی هر کاری که می کنید، تمام تمرکزتان را روی لذت بردن از آن بگذارید مثل غذا خوردن، مثل دوش گرفتن.
جمع‌بندی در مورد 6 ستون عزت نفس
ستون های اصلی عزت نفس، از پذیرش خود گرفته تا مراقبت از جسم و روان، می‌توانند زندگی شما را متحول کنند. این شش ستون به شما کمک می‌کنند که احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشید و با چالش های زندگی بهتر مواجه شوید. مهم این است که با قدم‌های کوچک شروع کنید و به مرور زمان، هر ستون را در زندگی خود تقویت کنید.
پاسخ‌ها